Περιγραφή ανισότητας
Η έλλειψη εργατικών χεριών είναι από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιεργητές της περιοχής. Καθότι το ανάγλυφο του τόπου είναι δύσκολο και η εκμηχάνιση περιορισμένη, η χρήση εργατών γης είναι αναπόφευκτη. Όμως οι εργάτες γης μειώνονται. Η πλειοψηφία είναι μετανάστες στην Ελλάδα, οι οποίοι αναζητούν εργασία σε άλλες χώρες, λόγω της μικρής διάρκειας της άδειας παραμονής. Συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα δίνει μικρότερο χρόνο παραμονής, και μάλιστα κατά πολύ, γεγονός που δεν την καθιστά θελκτική επιλογή για αλλοδαπούς εργάτες.
Πέρα από τη χρήση εργατών, μεγάλο μέρος των εργασιών γίνεται και από τους ίδιους τους καλλιεργητές, οι οποίοι είναι μέσης και τρίτης ηλικίας. Μάλιστα στις εργασίες συμμετέχουν και μέλη της οικογένειάς τους, κυρίως τα γηραιότερα, διότι οι νεότερες γενιές είτε έχουν φύγει από την περιοχή για κάποιο μεγάλο αστικό κέντρο, είτε δεν δραστηριοποιούνται στον κλάδο της παραγωγής. Αυτό σίγουρα επιβαρύνει την σωματική τους κατάσταση, αλλά είναι αναπόφευκτο, όπως δηλώνουν, αφού οι εργασίες πρέπει να γίνουν, και αν εγκαταλειφθεί η καλλιέργεια, το εισόδημα που εισπράττεται από αυτή θα πάψει, και αυτό κρίνεται συμπληρωματικό, αν όχι απαραίτητο, για τους περισσότερους, οι οποίοι ζουν με μία αρκετά χαμηλή σύνταξη.
Ανθεκτικότητα κοινοτήτων
Απόσπασμα απομαγνητοφώνησης
«-Αφού δεν υπάρχουν εργατικά χέρια.
-Εργατικά χέρια. Ενώ παλιότερα ήταν καλύτερα τα πράγματα. Πριν 15 χρόνια, 20;
-Ναι, υπήρχαν εργατικά χέρια. Τώρα φέτος δεν υπάρχουν, δηλαδή και αυτή η παραγωγή που υπάρχει, δεν ξέρουμε πώς θα μαζευτεί. Δεν υπάρχει ούτε ένα εργατικό χέρι στην περιοχή μας.
-Γιατί φύγανε από την περιοχή;
-Φύγανε γιατί… Και όλα ξεκινάνε πάλι από την κεντρική κυβέρνηση. Γιατί εδώ τους δίνει 3 μήνες βίζα να έρθουνε και όπου αλλού πάνε σε όποια κράτη της ΕΕ τους δίνει 6 και 9 μήνες. Και σου λέει θα πάω κάπου να δουλέψω 6 μήνες ή 9. Δεν θα έρθω στην Ελλάδα να δουλέψω 3 μήνες και να φύγω, πρέπει να φύγω μετά. Ένας λόγος είναι και αυτός.
-Αυτό είναι απόφαση της ελληνικής κυβέρνηση;
-Στην Ιταλία, όλοι πάνε Ιταλία και Αγγλία, τους δίνει 6 μήνες. Εδώ τους δίνει 3 μήνες. Κι αν μια μέρα καθυστερήσουν έχουν 3.000 πρόστιμο.
-Ε, δεν είναι κίνητρα…»
48:34-49:35
«-Δεν μπορεί να έχω να βαράω όλη η μέρα, όχι μόνο εγώ, η γυναίκα μου, η μάνα μου, που είναι 80 χρονών. Σήμερα ήταν και αυτή στο χωράφι. 6:15 το πρωί φύγαμε. Και γύρισα 11 η ώρα γιατί είχαμε αυτό, διαφορετικά, θα γυρνούσαμε 2 η ώρα το μεσημέρι και το απόγευμα πάλι. Δηλαδή να δουλεύει όλη η οικογένεια για προς το ζην, όλο τα ίδια. Να τος. Πόσων χρονών είσαι, Μήτσο;
-76.
-76. Κάτω από την ελιά είναι. Τι να κάνει αυτός ο άνθρωπος, με τι θα ζήσει, με τα 4 κατοστάρικα που παίρνει τη σύνταξη.»
1:46:40-1:47:30’
Απόσπασμα ηχογράφησης
